Caravan

Dla jednych to zespół jakich wiele, dla innych to kultowa i legendarna grupa, będąca zarazem symbolem i kwintesencją brzmienia Canterbury. Jedni przechodzą obok muzyki Caravanu obojętnie, a inni słuchają jej z wypiekami na twarzy i nabożną czcią.
Caravan powstał w styczniu 1968 roku ( wg. innego źródła w czerwcu 1967 ) i założyli go niektórzy byli członkowie Wilde Flowers : Pye Hastings ( właściwie Julian Hastings, gitara i śpiew ), David Sinclair ( instrumenty klawiszowe ), Richard Sinclair ( bas, śpiew ) i Richard Coughlan ( perkusja ).
Na początku wszystko wydawało się łatwe i proste, muzycy optymistycznie patrzyli w przyszłość i mimo przykrych doświadczeń z okresu działalności w Wilde Flowers (grupie tej nie udało się zainteresować swoją muzyką żadnej firmy fonograficznej) liczyli na sukces artystyczny i finansowy. Nic z tego, życie miało wielokrotnie zweryfikować te plany. Muzykom przyszło zmagać się z biedą, głodem i bezdomnością, nieuczciwym manadżerem (Miles Copeland), zajęciem sprzętu przez służbę celną, licznymi zmianami personalnymi, sporami na tle artystycznym i finansowym, brakiem zainteresowania ze strony wytwórni płytowych i publiczności oraz problemami rodzinnymi. Na szczęście nie opuszczała ich pasja tworzenia i grania muzyki, na szczęście spotykali na swej drodze prawdziwych przyjaciół ( David Hitchcock i John Peel ) oraz wielu wspierających ich muzyków ( Jimmy Hastings, Rupert Hine , Lol Coxhill ). Karawana wyruszyła więc w drogę.
Po licznych i różnie przyjmowanych koncertach Caravan nawiązał współpracę z amerykańską wytwórnią Verve i w październiku 1968 roku pod jej szyldem wydał swoją pierwszą płytę, zatytułowaną " Caravan ". Krążek ten zawiera trzy- i czterominutowe kompozycje, urzekające melodyjnością i nastrojem, mocno naznaczone psychodelią i ambitnym popem. Wyjątkiem jest dziewięciominutowy utwór "Where But For Caravan Would I ?", trudniejszy w odbiorze,bardziej progresywny, będący zapowiedzią długich suit na kolejnych płytach grupy. Gościnnie wystąpił na tym albumie Jimmy Hastings ( brat Pye'a ), wykonując piękne solo na flecie w "Love Song With Flute". Chociaż "Caravan" zawierał kilka potencjalnych przebojów, np. "Place Of My Own" ( wybrany na singiel promujący ten album ), to płyta ta przeszła bez echa i nie spotkała się z większym zainteresowaniem publiczności ( mimo wysiłków Johna Peela ). Wydana przez Universal kompaktowa reedycja tego krążka zawiera obie jego wersje, czyli mono i stereo oraz utwór singlowy "Hello Hello".
Krótko po ukazaniu się płytowego debiutu wytwórnia Verve zamknęła swój europejski oddział i zespół pozostał bez kontraktu płytowego. Nad grupą czuwała jednak Opatrzność w osobie producenta Davida Hitchcocka, wieloletniego przyjaciela muzyków. To dzięki niemu Caravan podpisał umowę z firmą Decca, dla której nagrał kolejnych sześć dużych płyt. Pierwszym wspólnym wydawnictwem był singiel "If I Could Do It All Over Again/Hello Hello" ( 7.08.1970 ) promujący album "If I Could Do It All Over Again, I'd Do It All Over You"
( 4.09.1970 ). Ta płyta to pierwsze arcydzieło w dyskografii zespołu. Na krążek złożyło się osiem różnych pod względem czasu trwania kompozycji, obok trwającego niespełna dwie minuty
"Limits" trwający ponad czternaście minut "For Richard". Muzyka błyszczy urzekającymi melodiami, pomysłami aranżacyjnymi, harmoniami, zmieniającymi się rytmem i tempem oraz nastrojem. Na przemian pojawiają się charakterystyczne dla Caravanu partie organów Hammonda, fletu, saksofonu i gitary, a nad nimi unosi się piękny, senny i melancholijny śpiew Richarda Sinclaira. Trudno wyróżnić któryś z utworów, na pewno warte tego są: rozimprowizowany, na pograniczu jazzu i rocka "For Richard", bardzo chętnie wykonywany przez zespół na żywo; piosenkowe "If I Could ..." i "Hello Hello" oraz pomysłowy "With An Ear To The Ground You Can Make It". Płytę wyprodukowali sami muzycy i ich menadżer Terry King, a gośćinnie na flecie i saksofonie zagrał Jimmy Hastings. Kompaktową wersję wzbogacono o nie publikowane wcześniej "A Day In The Life Of Maurice Haylett" i wersje demo "Why?
( And I Wish I Were Stoned )", "Clipping The 8th( Hello Hello )" i "As I Feel I Die".
Wydana 8.04.1971 płyta "In The Land Of Grey And Pink" otwiera okres pięcioletniej współpracy Caravanu z producentem Davidem Hitchcockiem. Autorką ilustracji zdobiącej okładkę tego albumu jest Anne Marie Anderson. Jej grafika przedstawia położony na wysokiej górze zamek ze strzelistymi wieżami, a u jej podnóża kilka wiejskich chatek, a wszystko to otulone szaro-różową mgłą, jakby wyjęte z baśni. I taka jest muzyka z tej płyty - przymglona, baśniowa, zwiewna i ulotna. Na jej pierwszej stronie znalazły się cztery niezwykłe, bardzo melodyjne, folkowo-popowe piosenki "Golf Girl", "Winter Wine", "Love To Love You" i "In The Land Of Grey And Pink"; drugą stronę krążka wypełniła doskonała, wzorcowa i trwająca blisko dwadzieścia trzy minuty suita "Nine Feet Underground" ( wszechobecne organy Davida Sinclaira oraz ten delikatny i ciepły śpiew Hastingsa oraz Richarda Sinclaira ) , być może największe osiągnięcia zespołu. W nagrywaniu tej płyty pomagał Jimmy Hastings ( flet, saksofon ). Wersja CD zawiera dodatkowo wcześniej nie publikowane "I Don't Know Its Name" ( z rewelacyjnym solem J. Hastingsa na saksofonie ) , "Aristocracy", "It's Likely To Have A Name Next Week" , "Group Girl" ( pierwsza wersja " Golf Girl ) i "Dissassociation/100% Proof" ( nowy miks ).
W sierpniu 1971 grupę opuścił David Sinclair i w nadziei lepszych zarobków zasilił on Matching Mole. Na jego miejscu, za klawiaturami, usiadł Steve Miller, wcześniej występujący w Delivery. Ta zmiana musiała odbić się na wykonywanej przez zespół muzyce i kolejna płyta, nosząca tytuł "Waterloo Lily", była sporym zaskoczeniem dla publiczności. Na "Waterloo Lily" zabrakło tego baśniowego nastroju,tego unikalnego brzmienia organów Hammonda, więcej tu jazzu,bluesa i improwizacji, a to za sprawą wspomnianego wyżej Steva Millera, który w sposób bardzo zdecydowany zmienił styl muzyczny Caravanu. Album otwiera bluesrockowy utwór tytułowy, po nim następuje instrumentalny pełen improwizacji "Nothing At All", spokojne i piosenkowe "Songs And Sings" oraz "Aristocracy". Najważniejszym utworem na płycie wydaje się być długi i składający się z kilku pomysłów "The Love In Your Eye". Płytę zamyka urocza ballada "The World Is Yours". "Waterloo Lily" nie jest złą płytą, może ona zadowolić nawet najbardziej wybrednych słuchaczy, ale przynosi ona nieco inną muzykę niż ta, do której zdążył już przyzwyczaić nas Caravan. Gościnnie wystąpili na niej : Jimmy Hastings ( flet, saksofon tenorowy ), Phil Miller ( gitara ), Lol Coxhill ( saksofon sopranowy ) i Mike Cotton ( trąbka ). Kompaktową wersję uzupełniono czterema nie wydanymi wcześniej nagraniami: "Pye's Thing", "Ferdinand", "Looking Left, Looking Right" i "Pye's Loop".
W lipcu 1972, krótko po wydaniu "Waterloo Lily", Richard Sinclair odszedł do Hatfield And The North , a Steve Miller do zreaktywowanego Delivery. Na kilka miesięcy w zespole zagościli Stuart Evans ( bas ) i Derek Austin ( instrumenty klawiszowe ). Z tymi muzykami Caravan nie nagrał żadnej płyty, ale zachowało się nagranie z ich udziałem ( "Derek's Long Thing" ), które znalazło się na kompaktowej wersji "For Girls Who Grow Plump In The Nght".
Następny album, tj. wspomniany już "For Girls..." Caravan nagrał z nowym basistą Johnem G.Perry'm, ze skrzypkiem i wiolonczelistą Geofrey'em Richardsonem oraz z Davidem Sinclairem, który powrócił z Hatfield And The North. Płyta ukazała się 5.10.1973 i była ona powrotem do korzeni i charakterystycznego brzmienia, wypracowanego przez zespół na trzech pierwszych albumach. Autor okładki - Mark Lawrence, umieścił na niej zdjęcie pogrążonej w śnie, ciężarnej, nagiej kobiety. Ten pomysł nie spodobał się szefom wytwórni Decca/Deram i zmusili oni autora do zmiany koncepcji, w rezultacie na okładce znalazło się zdjęcie tej samej kobiety, ale przyodzianej w koszulę nocną. "For Girls..." to przede wszystkim melodyjna ballada "The Dog , The Dog, He's At It Again", popowa piosenka "Surprise, Surprise", mieniący się zmianami rytmu i tempa oraz z bigbandową sekcją dętą "Memory Lain, Hugh/Headloss", folkowy "Hoedown", gitarowo-organowy "C'Thlu Thlu", dwuczęściowy "Be Alright/Chance Of A Lifetime" i kilkuczęściowy, instrumentalny "A Hunting We Shall Go", będący rozwinięciem tematu "Backwards" z repertuaru Soft Machine. Zatrudnienie skrzypka wzbogaciło brzmienie zespołu i jego możliwości aranżacyjne. W roli gości wystąpili: tradycyjnie Jimmy Hastings ( Flet ), Rupert Hine ( syntezatory ), Frank Ricotti ( konga ), Jill Pryor ( larynx ), Paul Buckmaster ( Wiolonczela elektryczna ), Tony Coe ( klarnet, saksofon tenorowy ), Tommy Whittle ( klarnet, saksofon tenorowy ), Harry Klein ( klarnet, saksofon barytonowy ), Pete King ( flet, saksofon altowy ), Barry Robinson ( flet ), Henry Lowther ( trąbka ) i Chris Pyne ( puzon ). Kompaktowa wersję płyty uzupełniły nie publikowane wcześniej: "Memory Lain,Hugh/Headloss" ( amerykański miks ), "No!( Be Alright)/Waffle( Chance Of A Lifetime)", "Surprise, Surprise" i wspomniany wyżej instrumentalny "Derek's Long Thing".
Po pięciu studyjnych płytach przyszedł czas na album koncertowy. Muzycy Caravan nie poszli na łatwiznę i postawili przed sobą bardzo ambitne zadanie - do współpracy zaprosili orkiestrę The New Symphonia pod batutą Martyna Forda. Ten wspólny występ odbył się 28.10.1973 w The Theatre Royal w Londynie. Zapis płytowy tego wydarzenia zatytułowany "Caravan And The New Symphonia" ukazał się 9.04.1974 i zawierał jedynie część koncertu, a na jego pełną wersję trzeba było czekać aż do 2001, kiedy to ukazała się jego kompaktowa reedycja. W pierwszej części koncertu Caravan wykonał samodzielnie "Memory Lain, Hugh/Headloss","The Dog, The Dog, He's Ai it Again" i "Hoedown" ( wszystkie nieobecne na płycie analogowej ),a w drugiej części do grupy dołączyła orkiestra, by wspólnie wykonać "Introduction", "The Love In Your Eye", "Mirror For The Day" ( utwór premierowy ), "Virgin On The Ridiculous" ( też premierowy ), na nowo opracowany "For Richard" i "A Hunting We Shall Go". Orkiestrowe aranżacje dodały blasku utworom znanym z wcześniejszych płyt, więc ten mariaż zespołu rockowego i orkiestry można uznać za udany. W chórkach zaśpiewali : Liza Strike, Vicky Brown, Margot Newman, Helen Chapelle, Tony Burrows, Robert Lindop i Danny Street.
W lipcu 1975 do Quantum Jump odszedł John Perry, a na jego miejsce z Curved Air przybył Mike Wedgwood i jako pełnoprawny muzyk wystąpił na "Cunnig Stunts" ( 25.07.1975 ).To była ostatnia płyta nagrana dla wytwórni Decca. W sesji nagraniowej wziął udział Jimmy Hastings. "Cunning Stunts" to zbiór pięciu bardzo melodyjnych, spokojnych i przebojowych piosenek oraz długiej, bo osiemnastominutowej stylistycznie zróżnicowanej suity "The Dabsong Conshirtoe". Płytę kończy akustyczna miniatura o długim tytule - "The Fear And Loathing In Tollington Park Rag". Jako bonusy na wersji kompaktowej umieszczono "Stuck In A Hole" ( z singla promujacego dużą płytę ), "Keeping Back My Love" i koncertowe wykonanie "For Richard" z The Fairfield Hall z 1974 ( utwór ten znalazł się raz jeszcze na płycie Caravan, a mianowicie na "Live At The Fairfield Halls,1974" ).
Tuż przed wydaniem "Cunning stunts" grupę ponownie opuścił David Sinclair, którego zastąpił Jan Schelhaas, znany z National Head Band i Gary Moore Band. Z nowym klawiszowcem
i grającym na flecie oraz saksofonie Jimmy'm Hastingsem Caravan nagrał dla wytwórni BTM longplay "Blind Dog At St. Dunstans'". To była ostatnia wspólna płyta zespołu i producenta Davida Hitchcocka. W chórkach zaśpiewały The Chanter Sisters, Irene i Doreen. "Blind Dog At St.Dunstans'" to dziewięć ambitnych i melodyjnych, utrzymanych w stylistyce popu i jazz-rocka, piosenek, wśród których prawdziwą ozdobą jest najdłuższa i zarazem kończąca płytę
"All The Way". Ten zestaw zgrabnych,sympatycznych,chwytliwych i przebojowych piosenek jest wystarczającym dowodem na to, że Caravan nie przestawał marzyć o sukcesie komercyjnym, ale ten nie nadchodził.
Na przełomie 1976 i 1977 w zespole nastąpiło kolejne przetasowanie personalne - basistę Mike'a Wedgewooda zastąpił Dek Messecar z Darryl Way's Wolf. 6.05.1977 na rynku pojawił się singiel "Better By Far" promujący dużą płytę pod tym samym tytułem ( 26.08.1977 ), którą dla wytwórni Arista wyprodukował Tony Wisconti. Słuchacze po raz kolejny otrzymali od zespołu zestaw niebanalnych, melodyjnych i spokojnych piosenek. Spośród tych piosenek na wyróżnienie zasługuje kończąca płytę "Nightmare". Dawne brzmienie zespołu, długie i zróżnicowane kompozycje gdzieś przepadły, pozostały jedynie dobrze znany klimat i staranne aranżacje. Gościnnie zaistnieli tu: Vicki Brown ( śpiew ) i Fiona Hibbert ( harfa ). Album "Better By Far", podobnie jak i jego poprzednik, nie odniósł oczekiwanego sukcesu finansowego.
Niezrażeni brakiem powodzenia muzycy Caravan przygotowali muzykę na kolejną studyjną płytę dla Aristy ( 01.1978 ). Miała ona nosić tytuł "Cool Water", lecz szefowie wytwórni nie byli już zainteresowani dalszą współpracą z zespołem i materiał ten odrzucili. Staraniem Pye'a Hastingsa udało się go wydać dopiero w 1994 i od razu na krążku CD. "Cool Water" jest kontynuacją dwóch wcześniejszych płyt. Warto odnotować fakt, że w składzie Caravan pojawił się wtedy Richard Sinclair.
W kwietniu 1978 z zespołem pożegnał się Geoff Richardson, a w kilka miesięcy później ogłoszono koniec działalności Caravan. Po kilkunastomiesięcznej przerwie w aktywności studyjnej i koncertowej Caravan powrócił w październiku 1979 roku w składzie: Richard Sinclair, David Sinclair, Geoff Richardson, Richard Coughlan. Muzycy podpisali kontrakt z dawnym menadżerem Terrym Kingiem, a zarazem właścicielem wytwórni Kingdom Records, która wydała ich kolejny i znowu piosenkowy "The Album" ( 31.10.1980 ).
Po wydaniu "The Album" Caravan na rok zawiesił swoją działalność, a następnie w listopadzie 1981 w oryginalnym składzie wszedł do studia nagraniowego, by zrealizować "Back To Front"
( na saksofonie gościnnie zagrał tu Mel Collins ).
W ciągu kilkunastu następnych lat Caravan jeszcze kilka razy zawieszał swoją działalność. Reaktywował się zwykle na krótko, by wystąpić na okolicznościowych koncertach, np. w 25 rocznicę powstania grupy w klubie Marquee 28-29.07.1983.
W październiku 1995 zespół wydał swoją kolejną płytę z premierowym materiałem, zatytułowaną "The Battle Of Hastings".Tytuł tego wydawnictwa nawiązuje do różnych potyczek, jakie musiał stoczyć Pye Hastings z wytwórniami płytowymi. Na "Battle Of Hastings" zagrali: Pye Hastings, Jimmy Hastings, Geoff Richardson, Richard Coughlan, David Sinclair i Jim Leverton.
2003 przyniósł następną i jak na razie ostatnią studyjną płytę zespołu, noszącą tytuł "The Unauthorised Breakfast".
Dyskografię zespołu uzupełniają: "BBC Radio 1 Live In London" ( nagrania z koncertu w London's Paris Theatre z 21.03.1975 ), "Live UK Tour 1975" ( Nottingham Polytechnic 5.12.1975), "Live 1990" ( koncert Bedrock dla Central Tv z 07.1990 ), "All Over You" i "All Over You Too" ( obie zawierają nowe opracowania starszych utworów ), "Live From Astoria" ( koncert z 19.09.1997 ), "Ether Way: BBC Sessions 1975-77", "Songs For Oblivion Fishermen"
( nagrania dla BBC z 1970 ), "Green Bottle For Marjory. The Lost BBC Sessions"( 1968,71,72),
"Live At The Fairfield Halls, 1974".
13.03. 2005 roku Caravan (Jan Schelhaas, Pye Hastings, Geoffrey Richardson, Jim Leverton, Doug Boyle i Richard Coughlan ) dał w Polsce jeden jedyny koncert. Podobno było baśniowe i to nie tylko dlatego, że odbył się on w Kinoteatrze "Bajka" w Warszawie.

Krzysztof Michalczewski