Magma

Magma to powstała w 1969 roku w Paryżu francuska grupa muzyczna, wykonująca Zeuhl, czyli specyficzną, stworzoną przez siebie mieszankę awangardowego rocka, jazzu i muzyki klasycznej. Liderem zespołu jest klasycznie wykształcony perkusista Christian Vander, który jest jedynym stałym członkiem grupy. On też zajmuje się komponowaniem, a także tworzeniem wizerunku grupy.

Niewiele było w muzyce rockowej zespołów, które faktycznie potrafiłyby szokować słuchaczy. Oczywiście, nie brak ani muzyki naprawdę undergroundowej, ani rockmanów dbających o jak najszersze zainteresowanie swoimi pozascenicznymi wyczynami, jednakże twórców, którzy potrafiliby wypracować sobie sposób artystycznego wyrazu tak niezwykły, że aż wstrząsający da się wymienić zaledwie kilku. 

Magma bez wątpienia jest taką grupą – przy pierwszym spotkaniu wprawiającą w kompletne zdumienie zarówno swą muzyką, jak i całą jej otoczką. Tym, czego każdy fan awangardy najmocniej poszukuje, jest artysta pokazujący mu nowy świat sztuki, kompletnie nieprzystający do tego, który znamy. Christian Vander i jego ensemble dokładnie to mają nam do zaoferowania – akt artystyczny tak daleki od rockowych standardów jak to tylko możliwe, który jednak nie jest wydziwianiem dla samego dziwactwa, lecz niezwykłym, wizjonerskim spojrzeniem na rock progresywny, które dzisiaj jest równie nowatorskie jak czterdzieści lat temu.  

Wizja Vandera to połączenie muzyki i opowieści. Muzyka Magmy jest wypadkową pomysłów dwudziestowiecznych kompozytorów klasycznych, głównie Orffa, Bartóka, Weberna i Strawińskiego, z awangardowym jazzem i progresywnym rockiem. Te trzy filary vanderowskich konstrukcji muzycznych będą w zależności od albumu występowały w różnych proporcjach. W gruncie rzeczy jedyną mocno rockową pozycją w dyskografii zespołu jest debiutancka Magma (Kobaïa). Na ogół dominujący jest element klasyczny, choć w gruncie rzeczy inspiracje Christiana Vandera są w jego muzyce tak dokładnie ze sobą zlane, że nie sposób ich rozdzielić.

Poza muzyką samą w sobie niebywale ważnym składnikiem artystycznego przekazu jest u Magmy nie tyle warstwa tekstowa co towarzysząca jej opowieść. Traktuje ona o zasiedleniu przez ludzkość odległej planety Kobaïa, chociaż w gruncie rzeczy historia science fiction zdaje się być dla Vandera jedynie pretekstem do zaprezentowania swoich wizji filozoficznych oraz marzeń o społeczeństwie z pogranicza utopii. Do przekazywania swej opowieści lider zespołu stworzył nie tylko sceniczne kostiumy czy logo, ale także sztuczny język, który wprawdzie wydaje się być w znacznej mierze improwizowany, jednakże swym niezwykłym brzmieniem jeszcze głębiej wprowadza słuchacza w tą niezwykłą, natchnioną sztukę.

Wizja Vandera doprowadziła do stworzenia całkowicie odrębnego, nowatorskiego nurtu w muzyce współczesnej. Zeuhl (co w języku kobaiańskim oznacza „niebiański”) traktowany jest jako jedna z odmian awangardowego rocka, tym niemniej tak wiele jest w nim elementów spoza granic rocka, że można właściwie uznać go za byt niemal oddzielny. Zwłaszcza takie albumy Magmy jak  Köhntarkösz czy Ëmëhntëhtt-Ré słabo przystają do rockowej stylistyki, nawet w najszerszym jej znaczeniu.

W niczym jednak nie zmienia to faktu, że Magma była i nadal jest nie tylko jednym z najbardziej niezwykłych zespołów w historii rocka, ale także jednym z absolutnie najlepszych. Muzyka prezentowana przez grupę jest zdecydowanie zbyt trudna, aby mogła zainteresować sobą szerszą publiczność, jednakże w obrębie zarówno progresu jak i awangardy formacja ta otaczana jest czcią, a podstawowych pozycji z jej dyskografii (Kobaïa, Köhntarkösz, MDK) wstyd jest nie znać.