Van Der Graaf Generator - angielski zespół rockowy - został założony w 1967 roku na uniwersytecie w Manchesterze przez Petera Hammilla i Chrisa Judge'a Smitha. Smith wymyślił również nazwę zespołu - pochodzącą od wynalazcy elektrostatycznego generatora wysokich napięć Roberta van der Graafa. Pierwszy skład uzupełnił jeszcze, grający na klawiszach Nick Pearne, który jednak odszedł w 1968 roku.
W tymże roku dołączyli do VDGG Hugh Banton, Keith Ellis (bas) i Guy Evans - nagrywając pierwszy singiel People You Were Going To/Firebrand. Niedługo potem odszedł Chris Judge Smith - pozostając jednak w stałym muzycznym kontakcie z grupą i Hammillem; Chris Judge Smith jest autorem libretta do opery Petera Hammilla 'The Fall of the House of Ucher' oraz licznych piosenek, które Hammill wykonywał i nagrywał w trakcie swojej kariery.
Debiutancki album 'Aerosol Grey Machine' VDGG nagrał w ciągu 12 godzin w 1969 roku. Niedługo potem odchodzi Ellis, w jego miejsce został zatrudniony Nick Potter oraz dołącza David Jackson. W grudniu 1969 skład ten nagrywa drugi album 'The Least We Can Do Is Wave To Each Rother'. Wiosną 1970 roku odchodzi Potter - grając jeszcze w trzech utworach na kolejnej płycie zespołu 'H To He Who Am The Only One'. Wtedy to ustabilizował się najbardziej znany - i najlepszy - skład VDGG: Peter Hammill - wokal, fortepian, gitara; David Jackson - saksofon, flet; Hugh Banton - organy, gitara basowa oraz Guy Evans - perkusja, instrumenty perkusyjne.
Charakterystyczną cechą zespołu - w swoim najbardziej twórczym i znanym okresie tj. w latach 1970-1972 oraz 1975-1976 - był brak w składzie gitarzysty (Peter Hammill grał na gitarze, ale trudno tu mówić o konwencjonalnej grze) i basisty; na gitarze basowej w studiu grał Hugh Banton, natomiast podczas koncertów imitował brzmienie basu na pedałach basowych. Instrumentami prowadzącymi były natomiast saksofon oraz organy - przez co zespół grał muzykę naprawdę trudną do zaklasyfikowania; była to mieszanka rocka, jazzu, psychodelik, a nawet awangardy.
Po nagraniu w 1971 roku 'Pawn Hearts' i wyczerpującej trasie koncertowej w 1972 roku VDGG rozwiązuje się. Peter Hammill kontynuuje swoją karierę solową; w 1974 roku nagrywa pre-punkowy album 'Nadir's Big Chance' i zaprasza na sesję kolegów z VDGG. Zespół w 1975 roku powrócił nagrywając w ciągu 18 miesięcy trzy albumy: 'Godbluff' (1975), 'Still Life' i 'World Rekord' (oba w 1976). Jednak wyczerpujące trasy koncertowe zrobiły swoje i w 1976 odchodzą Banton i Jackson, który jeszcze gościnnie zagrał na kolejnych dwóch płytach Van Der Graaf (Peter Hammill celowo skrócił nazwę) tj.: 'Quiet Zone/Pleasure Dome' (1977) oraz koncertowej 'Vital' (1978). Do zespołu dołączyli skrzypek Graham Smith i basista Nick Potter, a na koncertach grał również z VDG wiolonczelista Charles Dickie. 12 grudnia 1978 roku VDG zagrał ostatni koncert w Toronto i rozwiązał się na 27 lat.
20 lutego 2003 roku Peter Hammill - podczas koncertu w Londynie - zaprasza do wykonania bisu znajomych muzyków, którymi okazują się być pozostali członkowie oryginalnego składu VDGG; razem grają 'Still Life' rozpoczynając całkiem nowy rozdział w historii zespołu. Jednak dopiero w 2005 roku (Hammill dostał zawału serca i wszystko się opóźniło) grupa nagrywa podwójny album 'Present' i rozpoczyna trasę koncertową po Europie. Podczas pierwszego występu 6 maja 2005 roku w Londynie zostaje zarejestrowany materiał, który wydano w 2007 roku jako podwójny (a w Japonii nawet potrójny) album 'Real Time'. Wkrótce - z niejasnych przyczyn (zapewne chodzi o pieniądze) - odchodzi Jackson, a pozostała trójka kontynuuje karierę jako 'power trio' - grając w 2007 roku m.in. 21 kwietnia w Bydgoszczy oraz 22 kwietnia w Krakowie. W marcu 2008 ukazuje się ostatni, do tej pory, studyjny album 'Trisector', a Van Der Graaf Generator - na przełomie marca i kwietnia wyrusza na kolejną trasę koncertową po Europie. Natomiast na 27-29 czerwca są planowane koncerty w Japonii.
Autor: Michał "skeleton" Seemann
zobacz też:
Power Trio czyli Van Der Graaf Generator live 2007-2009 (mała analiza statystyczna)